„Przydarzyło mi się” na przestrzeni ostatnich miesięcy sporo książek o kobietach. Sporo historii, w których mężczyźni – choć byli wielkimi nieobecnymi – w realny sposób wpływali na losy tych, które spotkali na swojej drodze. Oto jedna z tych opowieści – „Matki i córki” Ałbeny Grabowskiej.
Cztery pokolenia: prababka, babka, matka i córka, żyjące pod jednym dachem. W domu, w którym nie ma ciepła, czułości, wspólnego śmiechu, bliskości i… mężczyzn. Są za to tajemnice, skrzętnie ukrywane pod pierzynką kłamstw.
Najmłodsza z kobiet – Lilka czuje, że jest oszukiwana i że osoby, które powinny być jej bliskie, z jakiegoś powodu są wobec niej oraz wobec siebie nawzajem chłodne i zdystansowane. Ma dosyć tłumaczenia takiego stanu rzeczy faktem, że prababcia oraz babcia doświadczyły traumy. Postanawia odkryć mroczne, rodzinne sekrety oraz dowiedzieć się czegoś więcej o swoich męskich przodkach. Po co? By uciszyć dręczący ją niepokój, niepozwalający ułożyć sobie życia i by zrozumieć dlaczego przez lata musiała zmagać się z piętnem niekochanego dziecka.
Mamy tutaj cztery plany czasowe – losy każdej z kobiet poznajemy oddzielnie i każdej towarzyszymy w momencie, gdy ma zostać matką: Marii – kiedy jako młoda kobieta z dobrego domu, nieznająca trudów codziennego życia, wyjeżdża za mężem zesłańcem na Syberię; Sabinie – kiedy przebywa w obozie koncentracyjnym Ravensbrück, gdzie trafia na blok, na którym dokonuje się eksperymentów medycznych na kobietach; Magdalenie – kiedy traci ukochanego i musi samotnie wychować córkę w niełatwej rzeczywistości PRL; Lilce – gdy targana niepewnością nie pozwala sobie na szczęście u boku człowieka, którego kocha i gdy rozważa usunięcie ciąży.
Ałbena Grabowska snuje opowieść o trudnych relacjach rodzinnych, o tym jak traumatyczne wydarzenia z przeszłości i bolesne tajemnice kształtują przyszłość oraz wpływają na losy kolejnych pokoleń. „Matki i córki” to też książka o tym jak ważna jest znajomość historii własnej rodziny, jak bardzo potrzebujemy poczuć się zakorzenieni, przynależni. W końcu jest to opowieść o pragnieniu bycia kochaną i akceptowaną przez najbliższych nam ludzi.
Grabowska jest pisarką niezwykle sprawną warsztatowo, bo zbudowanie czterech odrębnych życiorysów i osobowości oraz ulokowanie ich w różnym czasie, na tle historii XX wieku, po to by je wszystkie ze sobą spleść jest już literackim wyzwaniem. Pisze wciągająco i angażująco, stworzona przez nią narracja płynie – czytało się tę powieść świetnie.
Bardzo podobał mi się motyw tajemnicy, a właściwie powinnam użyć liczby mnogiej – tajemnic, bo takowe skrywają: Maria, Sabina i Magdalena. Każda z nich niesie przez życie ciężar kłamstwa i każda na swój sposób próbuje chronić przed, trudną do udźwignięcia prawdą, swoją córkę.
Ogromny plus należy się autorce za nieoczywiste zakończenie, albo – ponownie liczba mnoga – zakończenia, bo rozwikłanie tajemnicy każdej z bohaterek okazało się zaskakujące i zupełnie niespodziewane.
Piękna, wzruszająca, poruszająca i zaskakująca – taka jest powieść „Matki i córki” Ałbeny Grabowskiej. Polecam – nie tylko na długie jesienno-zimowe wieczory.
Opis wydawcy:
Prababka, babka, matka i córka zmagają się z przeszłością. Maria podążyła za mężem zesłańcem na Sybir. Sabina była więźniarką obozu koncentracyjnego Ravensbrück, przebywała na bloku, gdzie dokonywano eksperymentów medycznych na kobietach. Magdalena straciła ukochanego i samotnie wychowywała córkę w PRL-u. Lila żyje z piętnem dziecka niekochanego i uwikłanego w tajemnice. Każda z nich mierzy się z macierzyństwem w innych okolicznościach i dla każdej jest to doświadczenie przełomowe. W domu bez mężczyzn kłębią się sekrety, niewyjaśnione historie opowiadane przez żywych i martwych. Pod wpływem tych opowieści najmłodsza z bohaterek zastanawia się, jakie dziedzictwo przekaże swoim dzieciom. Próbuje poznać przeszłość, ale co chwilę natrafia na mur niedopowiedzeń, kłamstw i przeinaczeń. Czy wystarczy oswoić własną historię, żeby przezwyciężyć strach przed bliskością?
Cztery kobiety, których losy przeplatają się z historią XX wieku. Cztery naznaczone traumą matki. Cztery córki, które borykają się z rodzinną historią i próbują odkryć własne korzenie.
Tytuł: Matki i córki
Autor: Ałbena Grabowska
Wydawca: Marginesy
Rok wydania: 2019
Oprawa: miękka ze skrzydełkami
Ilość stron: 368
ISBN: 978-83-66335-27-1